RATAČKO ŽITIJE Crkve sa dva oltara kao živo nasleđe

U hrišćanskoj tradiciji jednakost podrazumeva jednakost pred Bogom: bez obzira na to ko ste i šta posedujete, na kraju će vam svima presuditi Bog, i to na osnovu jednog merila: da li ste živeli pravedno? Ideal jednakosti utemeljen je na apsolutnim duhovnim vrednostima. Poruka se, doduše, nazire, samo je treba shvatiti. Ne postoji nijedan razlog zbog čega bismo od jednih pravili stalne pozitivne simbole naših uverenja, a od drugih automatski naše večite neprijatelje.

Sveta Petka i Sveta Tekla, crkve u Sutomoru, jedan su od simbola poznate barske izreke - "pod Rumijom tri su vere koje neće da se dele". Imaju dva oltara, pravoslavni i katolički, a koriste ih vernici obe crkve. Tako, na svu sreću, nečija verovanja, uverenja, ili bilo kakve druge identifikacione projekcije okreću se protiv onih koji misle da to nije moguće. Teško breme lupi ih po glavi svaki put kad pokušaju da zaključe nešto drugo ili da u svemu vide teoriju zavere. Crkve sa dva oltara nas polako, ali sigurno vuku ka realnom sagledavanju toga šta se oko nas dešava.- Crkve sa dva oltara - katoličkim i pravoslavnim - pokazatelji su viševekovne međuverske sloge i tolerancije na crnogorskom primorju, a građene su još u srednjem veku. Istorijom se na ovom prostoru mnogi bave, ali reklo bi se da sloga, čovekoljublje i verska tolerancija za istraživače danas nisu u modi, što i nije čudno kad znamo kakva je globalna slika sveta, mahom određena politikom - kaže za Direktno.rs profesorka književnosti Ljiljana Kovač - Barjaktarović.

Po navodima naše sagovornice, vazda je postojala prilično izražena međuhrišćanska solidarnost, pa su zajedničkim snagama građene ili obnavljane dvooltarske crkve. O tome svedoči zajedničko bogosluženje mitropolita Danila Dajkovića i kotorskog biskupa Iva Gugića 1987. godine, uz učešće brojnog sveštenstva i naroda, u obnovljenoj crkvi Sv. Tekle.- Crkve sa dva oltara nisu nastale na inicijativu i potporu bilo kakvih političkih vlasti, već spontano, naročito one na Ratačkom području, kao i same barske opštine, gde je stanovništvo bilo gotovo identičnog etno - jezičkog porekla, a bilo je povezano raznim rodbinskim i kumovskim vezama. Katolici i pravoslavci i danas jedni drugima odlaze na slave, krštenja.

Za Sutomore, kao i za celi spičanski kraj, posebno je važno istaći postojanje dvooltarskih crkava. Jedna od njih je crkva Svete Tekle, ili po ovdašnjem govoru Svete Ćekle. I verovatno će se mnogi složiti da predstavlja simbol ovog kraja. Podignuta je na prelazu iz 13. u 14. vek, u slavu ranohrišćanske misionarke i mučenice. Ova crkva je jednobrodna građevina, zidana od pritesanog kamena, a pokrivena dvovodnim krovom od kamenih ploča. Istorijski je spomenik i ima status grobljanske crkve. Dvooltarska crkva je i Svete Petke u Spičanskom polju, a bile su i crkva Svetog Dimitrija u Nehaju i crkva Sveti Roko, na izlazu iz Sutomora. Za najčuveniji ovdašnji manastir smatra se manastir Svete Marije Ratačke, ili benediktinska opatija Svete Marije na Ratcu.Ipak, promena nacionalne i konfesionalne strukture stanovništva u ovom delu Crne Gore, a naročito u Sutomoru tokom poslednje decenije, sve više uslovljava drugačije trendove koji se, nažalost, uklapaju u opšti balkanski milje religijskog antagonizma. Tako crkve sa dva oltara, umesto da budu komparativna prednost, mogle bi da postanu neželjeni balast za ovaj kraj.