Koliko je ploča na Prokopu mogla da ponese: Brojka nije velika

S obzirom na to da nije objavljena dokumentacija o radovima na Prokopu, nije jasno šta je uzrokovalo pojavu pukotina na peronskim gredama. Da li je reč o opterećenju zgrada izgrađenih na ploči, pojava klizišta ili izloženost atmosferskim uticajima tokom prethodnih nekoliko decenija.

Još jedan dokument, još jedna informacija

Međutim, s vremena na vreme pojave se dokumenti koji daju informaciju više o stanici i kako se na njoj radilo. Jedan od takvih je Almanah objekata koji je izradilo preduzeće Beogradčvor, tačnije Preduzeće za izgradnju železničkog čvora Beograd doo.

Dokument pod nazivom Beogradski železnički čvor - almanah objekata, je objavljen u junu 2014, a pogledajte više na ovom linku. U njemu su prezentovani svi objekti Železničkog čvora Beograd čiju je izgradnju vodio Beogradčvor.

Vremenski obuhvat ovog dokumenta je od 1974. do 2014. U njemu su prezentovani tuneli, mostovi, železničke stanice, stajališta, pruge i drugi objekti važni za funkcionisanje železničkog saobraćaja u glavnom gradu.

U njemu je opisana i stanica Prokop, a posebna strana data je i armirano-betonskoj konstrukciji odnosno ploči.

Najvažniji datumi stanice Beograd Centar

Kratak opis odnosno istorijat same stanice dat je na 19. strani. U njemu se pored tri slike stanice (jedna iz vazduha i dve na peronima), navodi da početak izgradnje buduće glavne železničke stanice u Prokopu datira sa početka sedamdesetih godina prošlog veka. Tada je, ako je suditi po tekstu, bila obavljena „izgradnja potpornog zida (dijafragme) koji drži brdo iznad Prokopa sa svim stambenim objektima, kao i iskop i odnošenje zemlje, čime je formiran plato stanice.

„Izgradnja stanice odvijala se kroz više faza, a njena izgradnja do konačnog izgleda još uvek traje. Najznačajniji datumi izgradnje železničke stanice Beograd Centar su 1984. godina kada je deo stanice pušten u saobraćaj puštanjem pruge do Novog Beograda, godina 1988. kada je pušten južni krak železničkog čvora ka Rakovici. Kada su stanični kapaciteti prošireni i puštanjem severnog kraka železničkog čvora ka stanici Vukov spomenik, 1995. godine, stanica je dobila novu fizionomiju. U periodu od 1996. do 2000. godine izgrađen je najveći deo konstrukcije do kote 105“, stoji na stranici posvećenoj stanici.

Posebno o konstrukciji

Ploča stanice Prokop našla se na 14. strani, u delu Mostovi i mostovske konstrukcije. Opet je uz opis stavljena slika iz vazduha, ako i jedna iz pravca stadiona Partizana.

Opis je dat u dva kratka pasusa, jer je svakom objektu data jedna stranica u almanahu.

Nazvana je jednom od „najvećih i najkompleksnijih konstrukcija u okviru železničkog čvora“.

„Jedna od najvećih i najkompleksnijih konstrukcija u okviru železničkog čvora je armirano betonska konstrukcija do kote 105. Stubovi ove konstrukcije počinju od donjeg stroja stanice do betonske ploče dužine 400 m i širine 100 m. Dubine temelja stubova, koji nose ovu konstrukciju su i do 14 m“, stoji u tekstu.

Koliko može da ponese konstrukcija

Još zanimljiviji je drugi pasus koji govori o statici. U njemu se navodi da ploča može da ponese 14.000 kvadrata poslovno-komercijalnog prostora.

„Statički je predviđeno da ploča ove konstrukcije može da drži oko 14.000 m2 poslovno komercijalnog prostora i gradski autobuski i trolejbuski saobraćaj“, navodi se u opisu.

Podsetimo, urbanističkim projektom za izgradnju stanične zgrade, parkinga i poslovno-komercijalnih sadržaja u kompleksu stanice Prokop iz 2020. čiji je naručilac kompanija Railway city, dat je opis površine planiranih objekata.

Na 12. strani dokumenta dat je popis 12 objekata koji su planirani na ploči. Tu je stanična zgrada od 5.650 kvadrata, garaža od 15.000 kvadrata i poslovni objekti (u proseku oko 4.500 kvadrata).

Ispod tabele navedeno je da je ukupna bruto razvijena građevinska površina 74.940,61 kvadrata (stanična zgrada, komercijalni objekti i garaža). Reč je o površini svih etaža svih zgrada na parceli. Kada se kvadratura u tabeli sabere vidi se da je došlo do greške i da je površina 75.940 kvadrata (kada se dodaju natkriveni izlazi, ukupna kvadratura dolazi do 76.551,21 kvadrata.

U Beogradčvoru ne odgovaraju

Da bi proverili podatak iz Almanaha objekata, Forbes se obratio Beogradčvoru.

Zanimalo ih je da detaljnije objašnjenje šta tačno podrazumeva brojka od 14.000 kvadrata koju može da ponese ploča. S tim u vezi i kako je došlo do izgradnje višestruko veće površine.

Takođe su pitali koji dokument je izvor za ovu brojku.

Pitali su i da li je Beogradčvor bio uključen u projekat izgradnje nove stanične zgrade i komercijalnih objekata i ako jeste, koja je bila njegova uloga (iz dokumentacije date uz Urbanistički projekat vidi se da je direktor Beogradčvora jedan od potpisnika projektnog zadatka za staničnu zgradu, uz kolege iz Srbija voza i Infrastrukture železnice Srbije).

Zbog pojave prslina na peronskim gredama, tražili smo i pojašnjenje da li su imali saznanja da je, kako se navodi u lokacijskim uslovima, u konstrukciju ugrađena manja armatura od projektovane. Zato smo pitali i da li je konstrukcija stanične zgrade izgrađena u skladu sa projektom.

I na kraju, zanimalo nas je da li imaju saznanja kako je došlo do pojave prslina na gredama.

Odgovore nisu dobili.

Rešenje za opterećenja

Podsetimo, kompanija Railway City kao partner države u izgradnji objekata na ploči, u odgovorima za eKapiju navela je da je projektovanje realizovano na bazi projektno-tehničke dokumentacije dostavljene od Infrastrukture železnice Srbije, „a na bazi koje je pomenuta ploča i sadržaji ispod pomenute ploče izgrađeni“.

Istakli su i da je izgradnja objekata iznad postojeće armirano-betonske ploče koncipirana i izvedena uz primenu transferne armirano-betonske konstrukcije izgrađene iznad postojeće ploče, a kako bi se opterećenja od objekata izgrađenih iznad postojeće ploče adekvatno rasporedila na postojeću armirano-betonsku konstrukciju ispod ploče.

„U tom smislu, gradnja stanične zgrade i drugih objekata iznad ploče nije imala uticaja na nosivost i stabilnost pomenutih greda. Pre otpočinjanja projektovanja i izgradnje, kao i u toku izgradnje, nismo informisani o bilo kakvim potencijalnim problemima u vezi sa pomenutim gredama, sve do momenta kada su vizuelno uočene gore pomenute prsline“, objasnili su iz ove kompanije.

Rešenje sa dodatnim platoom je pomenuo i vlasnik kompanije Branislav Grujić u intervjuu za Nedeljnik, a pominje se i u Urbanističkom projektu iz 2020. Reč je o platou na kojem stoje poslovno-komercijalne zgrade. On je dodatno podigao objekte za oko dva metra iznad nivoa ploče dok je stanična zgrada izgrađena u nivou ploče.