Geneza Narodne skupštine - od uspona do sjaja i sunovrata

Od postavljanja kamena temeljca, kojem je prisustvovao Kralj Petar I (1907. godine), izgradnja zdanja je započeta po projektu arhitekte Jovana Ilkića, da bi nakon njegove smrti, i pored bezbroj istoriskih prepreka, ona nastavljena i završena po projektu ruskog arh. Nikolaja Krasnova... osvećena od strane Mitropolita u prisustvu Kralja Petra II (1936. godine), a zdanje, jednovremeno, primilo prve poslanike u poslaničke klupe.

Ne dugo zatim, izbio je II svetski rat, Srbija je okupirana (1941- 1944. godine), Beograd je oslobođen (1944. godine). Srećom, zdanje NSk je dočekalo oslobođenje, (i pored bombardovanja i teških borbi za oslobođenje Beograda), neoštećeno. Istorijat Skupštine nakon II svetskog rata mogao bi se podeliti na period pre uvođenja višestranačja u parlamentarizam Srbije (1990. godine), i na period, posle toga.

Nakon oslobođenja Beograda, Dom Narodne Skupštine (kao politički, državni centar) bio je svedok mnogih značajnih istoriskih događaja, koji su se odvijali pod njegovim krovom: sednica AVNOJ-a (1944.); proglašenje FNRJ (1945.); proglašenje Ustava FNRJ (1946.); osnivačka konferencija Pokreta Nesvrstanih zemalja (1961.); Konferencija Interparlamerntarne unije (1963.); Proglašenje "novog" Ustava (1974.); Svečane sednice, povodom proglašenja Maršala Tita za narodnog heroja (1944, 1972, 1977. godine )... po "novom" Ustavu NSk je ponovo postala dvodomna: Savezno Veće i Veće republika i pokrajina. Sve je funkcionisalo, kao i do tada, u svemu, po važećim pravilima jednopartiskog sistema.

U Domu narodne Skupštine obavljane su i tzv. "ceremonijalne" sahrane istaknutih revolucionara i visokih partiskih funkcionera. Kovčezi sa njihovim posmrtnim ostacima su bili izlagani u ulaznom holu skupštine, a narod se u beskrajnim nemim mimohodima, u znak pijeteta, opraštao od pokojnika.

Dom narodne Skupštine je u svom punom sjaju, zbog svojih nesumnjivih arhitektonskih, funkcionalnih, umetničkih, estetskih vrednosti... kao svedok svih navedenih istoriskih događaja, (i dobijenih najviših međunarodnih priznanja rezultatima jugoslovenske diplomatije), proglašen za spomenik kulture 1984. Uvođenjem višestranačja u parlamentarizam Srbije došlo je do značajnih promena u političkom životu Srbije. Pre svega, ono je izazvalo duboke podele u društvu, koje su protokom vremena eskalirale, i pretvorile se u večitu borbu poslanika koalicije na vlasti i poslanika opozicije. Pravi, nemilosrdan rat, istih protivnika, intenzivno se odvija, traje i danas, preko društvenih mreža.

Shodno praksi koja je potvrdila da su u Srbiji: nevaspitanje, drskost i primitivizam (radikalska škola), nadvladali pristojnost neistomišljenika, ona je (praksa) ujedno poslužila vladajućoj koaliciji, kao motiv, za utvrđivanje kriterijuma pri odabiru svojih pretstavnika (budućih poslanika): uvek sa ciljem da budu sličnih psiho fizičkih predispozicija (uz sledeće dodatne uslove: obavezno nevaspitani, neobavezno besprizorni, moguće i mentalno poremećeni). Istovremeno praksa je demantovala postojanje obimne zakonske regulative, koja uređuje ovu materiju, budući da poslanici vladajuće koalicije, nju ne poštuju.
Onomatopeja: režanja, lajanja, groktanja, mukanja, rikanja; urlanje i vriska; stenjanje (uz pantomimsko oponašanje raznih sexi disciplina), obavezno psovanje, je samo deo repertoara poslanika vladajuće koalicije. Njihovi akustički efekti asociraju na zoološki vrt, a ukupno ponašanje i vokabular (njihovih poslanika), pretstavlja tipičan primer najbrutalnijeg verbalnog nasilja nad poslanicima opozicije, što bi (možda) bilo neprimereno čak i u nekoj radikalskoj periferiskoj "prčvarnici".

Ništa se nije postiglo ni sa "kozmetičkim" pokušajem da se ukupna atmosfera zasedanja podigne na viši nivo: himna (pred početak zasedanja), prostrt crveni tepih (na prilaznom stepeništu), špalir gardista u svečanim uniformama. Međutim, i pored svih nastojanja, "narodni poslanici" su svojim nedostojnim ponašanjem oskrnavili Skupštini, pretvorivši je u običnu pljuvaonicu.

U analima Skupštine biće trajno zabeležena imena najzaslušnijih za sunovrat nosilaca ustavotvorne i zakonodavne (grane) vlasti u Skupštini. Poslanici: V. Orlić, M. Jovanov, V. Đukanović, M. Atlagić, A. Martinović, M. Rističević, S. Krkobabić (junior PUPS-a), N. Bakarec, Z. Tomić, D. Bulatović, L. Pajkić, J. Langura (prošli saziv), L. Kebara (prošli saziv)...
Poslanice: S.Božić, N. Đurić, N. Jovanović, I. Vujović, V. Malović, J. Jeremić, D. Filipovski, I. Nikolić, M. Nikolić, S.Stojanović, B. Pantić - "Pilja"...

Osim pojedinaca imenovanih među "najzaslužnijim", ima i dosta neimenovanih, za kratku (najčešće) jednokratnu upotrebu (od izbora do izbora), sa njihovom neizvesnom, a najverovatnije neizbežnom sudbinom, nakon svog mandata.

Od 3. maja, nakon monstruoznog masovnog ubistva u osnovnoj školi "V. Ribnikar" u centru Beograda, a odmah zatim, 2 dana kasnije, još jednog masovnog ubistva u neposrednoj okolini Beograda, pokrenula se lavina preneraženog, ozlojeđenog i ljutog naroda, koji je ta dva tragična događaja, opravdano, povezao sa sve prisutnim nasiljem, koje se sprovodi diljem Srbije. Ova lavina se pretvorila u masovni organizovani protest protiv nasilja (i verbalnog i fizičkog), nad decom, ženama, čitavim porodicama i građanima, uperen protiv Vlade Srbije, koja (po oceni organizatora protesta), i generiše to nasilje, uz prećutnu saglasnost i podršku sa Andrićevog Venca.Nesvatajući suštinu i srž građanskih protesta, a naročito (ultimativnih) zahteva građana, adresovanih na nadležne organe Srbije, razjareni poslanici koalicije na vlasti u Skupštini, odgovaraju neistomišljenicima nikada besniji, i agresivniji, i time samo potvrđuju ko su glavni protagonisti verbalnog nasilja.

Napomena: podaci o Narodnoj skupštini do perioda uvođenje višestranačja u parlamentarizam Srbije preuzeti su sa Interneta.

Ivan Stojković, bivši fudbaler Partizana i arhitekta u penziji