Radili ste u firmi koja je u međuvremenu propala: Kako da dokažete radni staž i ostvarite punu penziju?

Mnogi od njih ne sačuvaju ugovore o radu, a firme u kojima su bili zaposleni u međuvremenu su ugašene, privatizovane ili izbrisane iz registra. Ipak, prema važećim propisima, postoje načini da se radni staž iz tog perioda ipak utvrdi.

Prema Zakonu o penzijskom i invalidskom osiguranju, staž se priznaje isključivo za periode u kojima je postojalo osiguranje, odnosno za koje su uplaćeni doprinosi. Problem nastaje kada ti podaci nisu evidentirani u matičnoj evidenciji Fonda PIO, što je čest slučaj za godine tranzicije, piše Mondo.

Provera evidencije i pokretanje postupka

Stručnjaci savetuju da je prvi korak uvek obraćanje Fondu PIO i zahtev za dobijanje lista staža osiguranja. Na osnovu tog dokumenta može se utvrditi da li su sporni periodi rada uopšte evidentirani.

Ukoliko u evidenciji ne postoji podatak o zaposlenju, građani imaju pravo da pokrenu upravni postupak pred Fondom PIO radi naknadnog utvrđivanja staža. Ova mogućnost proizlazi iz važećih propisa i Zakona o opštem upravnom postupku, koji omogućava da se u postupku koriste različita dokazna sredstva.

Koji dokazi mogu da pomognu

U praksi, kao dokaz mogu poslužiti svi raspoloživi dokumenti koji ukazuju na postojanje radnog odnosa: radna knjižica (iako više nije u upotrebi), rešenja o prijavi ili odjavi sa osiguranja, platne liste, bankovni izvodi o isplati zarade, potvrde arhiva, kao i podaci iz Poreske uprave o eventualnim uplatama doprinosa.

Važno je naglasiti da svedočenja sama po sebi najčešće nisu dovoljna, ali mogu imati težinu ukoliko postoje i drugi materijalni dokazi. Ukoliko se utvrdi da doprinosi nikada nisu bili uplaćeni, zakon ne ostavlja mogućnost da se taj period prizna kao staž osiguranja.

Zbog toga se građanima savetuje da sačuvaju svu raspoloživu dokumentaciju i da na vreme provere podatke u Fondu PIO, jer se problemi sa stažom iz 90-ih najčešće otkrivaju tek pred odlazak u penziju, kada je mogućnost ispravke znatno ograničena.