PRETEĆE pismo Porfirija mitropolitu Justinu koji je podržao studente

U pismu koje je "Novoj" ustupio izvor iz Patrijaršije, navodi se da će pomenutu komisiju činiti mitropolit bački Irinej (predsednik), mitropolit budimljansko-nikšićki Metodije, protojerej-stavrofor dr Velibor Džomić, protođakon Miroslav Čolaković, pravni savetnik Milan Andrić i protojerej-stavrofor Vladan Simić.

Izvori "Nove" navode da je pismo, iako ranije napisano, upućeno tek nedavno kako bi stiglo dva dana pred najavljeni dolazak komisije - 23. oktobar u 10 sati.

- Cilj je da se na taj način osujeti eventualno okupljanje vernog naroda koji bi podržao mitropolita. Procena je da neće imati dovoljno vremena - navodi sagovornik.

Šta piše u pismu

U aktu čiji sadržaj potvrđuje ranije pisanje Nove, navodi se da je Sinod reagovao "s obzirom na krajnje zabrinjavajući sadržaj izveštaja Komisije Patrijaršijskog upravnog odbora za kontrolu materijalno-finansijskog poslovanja Eparhije žičke", koji je podnet 1. jula ove godine, nakon kontrole sprovedene između 25. marta i 9. maja.

Izveštaj, kako se navodi, ukazao je na niz nepravilnosti, zbog čega je Sinod ocenio da Patrijaršijski upravni odbor nema ingerenciju da samostalno rešava te probleme, već da je za to nadležan isključivo Sveti Arhijerejski Sinod.

- Komisija Svetog Arhijerejskog Sinoda ovlašćuje se i zadužuje da izvrši dodatni pregled materijalno-finansijskog poslovanja Eparhije žičke, kao i kontrolu svih drugih aspekata rada nadležnog arhijereja i eparhijskih tela i službi, za koje proceni da podležu proveri ili za koje postoje indicije o nepravilnostima ili kanonskim ogrešenjima - navodi se u odluci.

Sinod je mitropolitu Justinu naložio da Komisiju bratoljubivo primi i odgovori na sva pitanja njenog predsednika i članova, te da "u svemu sa njom sarađuje".

U tekstu se dalje dodaje da je zabranjen bilo kakav oblik opstrukcije ili otpora prema Sinodu i Patrijarhu, uz konstataciju da "opštepoznati zloglasni anticrkveni i antisrpski mediji u Srbiji uveliko najavljuju" eventualne pokušaje ometanja rada Komisije.

- U najboljem interesu Srpske pravoslavne crkve, poverene mu bogospasavane eparhije i sebe lično, mitropolit Justin treba da onemogući svaki oblik opstrukcije, otpora i nasilnog otpora pojedinaca ili unapred organizovanih grupa - piše u dokumentu.

Na kraju se navodi da će Komisija Svetog Arhijerejskog Sinoda stići u rezidenciju mitropolita Justina u Kraljevu 23. oktobra tekuće godine, u deset sati.

Odluku je potpisao patrijarh Porfirije, u svojstvu predsednika Svetog Arhijerejskog sinoda, uz pečat Srpske pravoslavne crkve.

Šta je pravi razlog istrage

Iako se kao formalni razlog za istragu i dolazak komisije navodi Justinovo upravljanje eparhijom, glavni razlog zbog kog je mitropolit na udaru je njegova podrška građanima i studentima, kao i otvorena kritika represije koju je režim sprovodio u prethodnih 11 meseci.

Podsetimo, on se oglasio nakon protesta u Valjevu koje su obeležile scene policijskog nasilja nad građanima. On je tom prilikom kritikovao postupanje nadležnih organa, što je u crkvenim krugovima protumačeno kao odstupanje od zvaničnog narativa vrha SPC.

- Pozivamo predstavnike vlasti da ne zaborave na svoju suštinsku dužnost - da štite narod. Moć nije data radi nasilja, nego radi služenja. Zloupotreba sile ne može doneti mir, može samo produbiti rane i ostaviti ožiljak koji dugo ne zarasta. Podsećamo da su nedavna hapšenja i prebijanja rane o kojima govorimo. A svima onima koji nevini stradaju dajemo molitvenu podršku da opstanu i istraju na putu istine - rekao je tom prilikom mitropolit.

Kako je Justin postao meta

Prema informacijama "Nove", članovi komisije imaće zadatak da obave razgovor sa Justinom, nakon čega će mu, kako se navodi, biti predloženo da se povuče sa mesta mitropolita Eparhije žičke.

- Justin je smetnja jer su njegovi sveštenici podržavali studente ovih 11 meseci, dočekivali ih svuda kad su pešačili… On je u februaru bio potpisnik pisma koje je šestorica episkopa uputila patrijarhu Porfiriju, u kojem su istakli da su studenti naša budućnost, istovremeno osuđujući mitropolita kruševačkog Davida koji je mladost Srbije nazvao ustašama - objašnjava izvor.

U prethodnim mesecima Eparhiju žičku su pohodile brojne inspekcije SPC koje su imale cilj da utvrde nepravilnosti u vođenju, kako bi se pronašlo opravdanje da, pre svega, manastir Studenica pređe pod direktnu kontrolu patrijarha Porfirija.

- Oni već duže vreme pokušavaju da Studenicu proglase stavropigijalnim manastirom (da iguman ne odgovara episkopu, već direktno patrijarhu - prim. aut.), s obzirom na to da je trenutno pod jurisdikcijom žičkog episkopa. Ta ideja je postojala i ranije, ali se njeno sprovođenje ubrzalo nakon javnih istupa mitropolita Justina - naglašava sagovornik i podseća da je identičnu stvar patrijarh Porfirije već sproveo u delo u Eparhiji istočnoameričkoj, gde je crkva Svetog Save u Njujorku van jurisdikcije vladike Irineja Dobrijevića.

- Zato mesecima izazivaju veštački raskol protiv Justina. Doskorašnji iguman Studenice je sadašnji Porfirijev vikar, vladika moravički Tihon. U internim razgovorima se on pominje kao neko koga vrh SPC vidi kao zamenu za Justina. Reč je episkopu koji je isleđivao sveštenika Vukašina Milićevića i teologa Blagoja Pantelića u okviru procesa koji je protiv njih pokrenuo poglavar SPC - podvlači izvor.

Eparhija žička je jedna od najznačajnijih srpskih eparhija zbog svog istorijskog, duhovnog, kulturnog i simboličkog značaja za razvoj Srpske pravoslavne crkve i srpske državnosti. Žička eparhija potiče iz najranijeg perioda organizovane Srpske crkve. Osnovana je u vreme Svetog Save, koji je upravo u manastiru Žiča 1219. godine ustoličio prvog srpskog arhiepiskopa i time utemeljio autokefalnu (samostalnu) Srpsku pravoslavnu crkvu. Žiča je tako postala prva arhiepiskopija srpske crkve, sedište prvog poglavara i duhovno središte novostvorene srpske države.

Mitropolit žički Justin bio je godinama iguman manastira Crna Reka, a potom vladika Eparhije timočke. Već više od deset godina nalazi se na čelu Eparhije žičke. Upućeni kao opisuju kao episkopa "starog kova", koji izbegava medijsko eksponiranje i koji je posvećen eparhiji i vernom narodu. Bio je izuzetno blizak sa mitropolitom Amfilohijem i vladikom Atanasijem.

Ko vodi postupak protiv Justina

Iako je očigledno da se nijedna odluka unutar SPC ne sprovodi makar bez prećutnog odobrenja patrijarha Porfirija, poglavar SPC je ipak odlučio da ne uđe u direktan obračun sa mitropolitom Justinom, već je u tu svrhu pokrenuo formiranje komisije unutar Sinoda, koju čini njegov duhovni otac mitropolit Irinej Bulović, poznat kao neko ko je godinama jedan od najglasnijih podržavalaca svakog režima. Podsetimo, on je zajedno sa patrijarhom Porfirijem, tokom boravka u Moskvi, "informisao" predsednika Ruske Federacije Vladimira Putina da je u Srbiji na delu "obojena revolucija".

Pored Bulovića, član komisije je episkop budimljansko-nikšićki Metodije, koji je u prethodnom periodu napravio veliki zaokret, te prešao put od episkopa koji je odbijao da prisustvuje svečanom ručku na Andrićevom vencu do nekoga ko uručuje odlikovanje predsedniku Srbije Aleksandru Vučiću.

Pored episkopa, član sinodske komisije je i Velibor Džomić, sveštenik čije se ime neretko pojavljuje u procesima koje Crkva vodi protiv neposlušnih. Džomić je u maju bio učesnik i prvog podkasta SPC, koji je bio posvećen "obojenoj revoluciji" u Srbiji.

Nakon što je otkriveno da je angažovana komisija koja će istraživati Justinovo upravljanje eparhijom, "Nova" se obratila informativnoj službi Srpske pravoslavne crkve, ali do danas nisu dobili odgovore na pitanja. A pitanja su upućena i Eparhiji žičkoj.