Da li je crkveni brak dovoljan za nasleđivanje porodične penzije?

Upravo je to bio razlog da se K. V. iz Čajetine javi Fondu za penzijsko i invalidsko osiguranje.

- Moj muž i ja smo se pre deset godina venčali u crkvi, ali nismo u opštini. Imamo i zajedničku imovinu. Da li ćemo imati pravo na porodičnu penziju onog drugog, a da ne moramo na sudu da dokazujemo postojanje vanbračne zajednice, odnosno da li se crkveni izvod iz matične knjige venčanih priznaje kao zakonit dokaz?

U Fondu za penzijsko i invalidsko osiguranje su joj rekli da je prema izmenama i dopunama Zakona o PIO, vanbračna zajednica izjednačena sa brakom, odnosno porodičnu penziju, pored supružnika, može da ostvari i vanbračni partner. Zakonom je predviđeno da je za dokazivanje postojanja vanbračne zajednice validna samo pravosnažna sudska odluka kojom je utvrđeno postojanje vanbračne zajednice.

- Budući da niste uvedeni u opštinske matične knjige venčanih, u postupku ostvarivanja prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja moraćete, u sudskom postupku, da dokažete status vanbračne zajednice. Crkveni brak nije dovoljan za dobijanje porodične penzije. Oni koji su venčani u verskom hramu, ali ne i u opštini, moraće na sudu da dokažu postojanje vanbračne zajednice i tek tada moći će da počnu da primaju ovu prinadležnost - odgovorili su iz Fonda PIO.

Na pitanje da li ove sudske peripetije mogu da se izbegnu ako supružnici kao dokaz crkvenog braka imaju i izjave kumova i sveštenika, nadležni kažu da je zakonom predviđeno da je za dokazivanje postojanja vanbračne zajednice validna samo pravosnažna sudska odluka.

Pravo na porodičnu penziju imaju članovi porodice umrlog koji je ispunio uslove za penziju ili navršio najmanje pet godina staža osiguranja. Ukoliko je uzrok smrti povreda na radu ili profesionalna bolest, članovi porodice stiču pravo na penziju bez obzira na dužinu staža osiguranja umrlog.

Pravo ima i supružnik i vanbračni partner ukoliko su brak, odnosno vanbračna zajednica trajali najmanje tri godine, ili ako sa umrlim osiguranikom, odnosno korisnikom prava ima zajedničko dete, i to ako ispunjava sledeće uslove.

Za udovicu to znači da je ako je do smrti supružnika, odnosno vanbračnog partnera navršila 53 godine života, ili ako je do smrti supružnika, odnosno vanbračnog partnera, ili u roku od jedne godine od dana smrti postala potpuno nesposobna za rad. Ili ako je ostalo jedno ili više dece koja imaju pravo na porodičnu penziju po tom supružniku, odnosno vanbračnom partneru, a udova obavlja roditeljsku dužnost prema toj deci.

Udova koja u toku trajanja prava prema tom osnovu postane potpuno nesposobna za rad, zadržava pravo na porodičnu penziju dok postoji ta nesposobnost. Udova koja do smrti supružnika, odnosno vanbračnog partnera nije navršila 53 godine života, ali je navršila 45 godina života, stiče pravo na porodičnu penziju kad navrši 53 godine života.

Udova koja u toku trajanja prava na porodičnu penziju navrši 53 godine života, trajno zadržava to pravo, a udova kojoj pravo na porodičnu penziju prestane pre navršene 53 godine života, ali posle navršenih 45 godina života može ponovo ostvariti pravo kad navrši 53 godine života.

Zakon propisuje i da pravo na porodičnu penziju može da ostvari udovac ako je do smrti supruge, odnosno vanbračnog partnera navršio 58 godina života, ili ako je u roku od jedne godine od dana smrti postao potpuno nesposoban za rad. Ili ako je ostalo jedno ili više dece koja imaju pravo na porodičnu penziju, a udovac obavlja roditeljsku dužnost prema toj deci.

Udovac koji u toku trajanja prava prema tom osnovu postane potpuno nesposoban za rad, zadržava pravo na porodičnu penziju dok postoji ta nesposobnost. Udovac koji u toku trajanja prava na porodičnu penziju navrši 58 godina života trajno zadržava to pravo.