CNN: Gomilanje srpske vojske u blizini granice sa Kosovom bez presedana

Okidač za najnoviju rasplamsavanje bilo je ubistvo kosovskog policajca i pucnjava koja je usledila u manastiru prošlog vikenda, ali koreni tenzija sežu još u 1990.te i raspad bivše Jugoslavije.

Bela kuća je upozorila na gomilanje napredne srpske artiljerije, tenkova i mehanizovanih pešadijskih jedinica u blizini granice sa Kosovom što je, kako su ocenili, „bez presedana“ te su pozvali na „hitnu deeskalaciju“.

Istorija etničkih tenzija

Kosovo je proglasilo nezavisnost od Srbije 2008. nakon rata 1998-99 u kojem su kosovski Albanci pokušali da se odvoje od tadašnje Savezne Republike Jugoslavije, koju su činile Srbija i Crna Gora.

Rat je bio kulminacija decenija etničkih tenzija između albanske i srpske zajednice u regionu. Tokom rata, NATO je intervenisao da zaštiti albansku većinu na Kosovu. Više od 20 godina kasnije, krhki mir je očuvan na Kosovu, dok Srbija i dalje ne priznaje nezavisnost Kosova.

Srpska manjina na Kosovu sebe vidi kao deo Srbije i vidi Beograd kao svoju prestonicu, a ne Prištinu. Većina kosovskih Srba - manje od jedne desetine ukupnog stanovništva – živi u severnim regionima Kosova.

I dalje postoje sporovi oko stepena autonomije manjinskih Srba, a etnička grupa ponekad odgovara nasilnim otporom na poteze Prištine koje smatraju antisrpskim.

Šta je izazvalo poslednje rasplamsavanje?

Sukob između policije i oko 30 teško naoružanih srpskih muškaraca prošle nedelje je izazvan zasedom u kojoj je jedan kosovski policajac ubijen, a drugi povređen.

Tokom pucnjave u selu Banjska na severu Kosova, policija je saopštila da je ubila tri naoružana napadača i uhapsila još jednog. Deo pucnjave dogodio se u blizini srpskog pravoslavnog manastira, kaže policija.

Vlasti su ranije saopštile da su pronašle „logističku opremu, vojna vozila, vojne uniforme, kao i oružje i municiju različitog kalibra“ na stambenoj lokaciji koju su koristili napadači.

Kao i druga sela na severu, Banjska je pretežno srpska.

U objavi na Fejsbuku u nedelju ujutro, kosovski premijer Albin Kurti opisao je pucnjavu u Banjskoj kao „teroristički napad“ koji su izvele, kako je rekao, „srpske kriminalne bande“.

Izbijanje nasilja u nedelju usledilo je nakon nemira u maju u kojima je povređeno desetine mirovnih snaga NATO-a nakon što su ih napali etnički Srbi na severu Kosova.

Nasilje je izbilo nakon što su srpski demonstranti pokušali da spreče novoizabrane etnički albanske gradonačelnike da preuzmu dužnost u gradu Zvečanu na severu, posle spornih izbora u aprilu.