JNA bunker na Kalemegdanu u kom su vojnici boravili bez dodira sa spoljašnjim svetom (FOTO)

Čitavo mesto i danas izgleda kao obično brdo i svih godina njegovog postojanja niko ga nije primećivao. Tako je ova strogo čuvana vojna tajna sve do 2008. godine bila nepoznata srpskoj javnosti. Čak i danas, nakon više od šest decenija od burnih događaja, ventilacija u bunkeru još uvek savršeno radi, temperatura je stalna, a tu su i originalni kanistri za vodu pojedinačne zapremine 200 litara koji su braniocima Beograda mogli da obezbede dovoljno vode za piće i higijenu za nekoliko nedelja, navodi tim vodiča Beograd ispod Beograda koji inače nude obilazak ovog bunkera.

I na Vikipediji stoji da je vojni bunker na Kalemegdanu bio je jedan od odbrambenih objekata bivše JNA, koji je građen početkom 50-ih godina 20. veka kao strogo čuvana tajna u vreme Rezolucije inforbiroa. Tada je izgrađeno više stotina topovskih, mitraljeskih i drugih bunkera na Gornjem gradu Beogradske tvrđave, kod spomenika Pobednik, a nakon pretnje ratom od zemlja Istočnog bloka na čelu sa Staljinom.

Do prvih razmimoilaženja na relaciji Beograd-Moskva, naročito po pitanju Balkanske federacije, došlo je tokom 1948. godine. Prva mera je bila ta što su Sovjeti iz Jugoslavije povukli svoje vojne stručnjake pod izgovorom da se prema njima nije postupalo gostoljubivo. U Jugoslaviji su se posle toga poskidali portreti sa likom Staljina, a Titovi su nestajali u istočnim zemljama. Prvi sukobi su krenuli dopisima i tako je 1948. godine između Jugoslavije i Sovjetskog Saveza izbio spor koji je svakog trenutka pretio da preraste u otvoreni sukob i novi rat. Jugoslovenska država, tek izašla iz rata, našla se u veoma nezavidnom položaju jer više nije bila u Istočnom bloku, ali zato što je bila komunistička zemlja nije bila ni u Zapadnom. Praktično, Titova Jugoslavija u tom istorijskom periodu nije imala nikoga uz sebe.

Upravo taj krizni period bio je povod za izgradnju jednog od najmisterioznijih objekata u Beogradu – vojnog bunkera na Kalemegdanu, koji je izgrađen za odbranu Beograda u slučaju napada Sovjetskog Saveza na Jugoslaviju.

Građen da može da izdrži nuklearni napad

Smatra se da je najverovatnije Josip Broz Tito naredio tajnu izgradnju vojnih bunkera u periodu od 1948. do 1953. godine kako bi u njima bili smešteni tajni borbeni sistemi kojim bi se Jugoslavija branila u slučaju napada Istočnog bloka. Izbor je pao na Kalemegdan jer je to bio vojni objekat, zatvoren za civile.

O bunkeru nema nikakvih sačuvanih podataka u zvaničnim dokumentima, pa se o svemu što se događalo na ovom skrivenom mestu danas može samo nagađati. Na jednom od stepenika na ulazu uklesan je datum — 19. oktobar 1953. godine, za koji se smatra da je dan završetka izgradnje.

Otkako je spasnula mogućnost agresije sredinom pedesetih godina 20. veka, objekat nikad nije stavljen u funkciju za koju je projektovan. Kada je bunker završen, umro je Staljin i tada je već počelo da se pretpostavlja da do agresije sredinom pedesetih godina 20. veka ipak neće doći. Bunker je tada jednostavno zatvoren, maskiran, a ulaz u njega je ubrzo zarastao u korov i šiblje.
Iako bunker nikada nije bio u ratnoj funkciji, sa vojne tačke gledanja je zanimljiv.

Građen je da može da izdrži nuklearni napad jer su Sovjeti 1948. godine već imali atomsku bombu. Očekivalo se da će, u slučaju rata, napad doći iz Mađarske, pa su dva artiljerijska gnezda, koliko ih ima u bunkeru, okrenuta ka severu jer je bilo predviđeno da u svakom momentu na tom mestu budu smeštene dve vojne jedinice koje bi branile Beograd.

Tokom pet godina funkcionisanja bunkera u tajnim prostorijama boravila je posada od 28 vojnika, bez ikakvog kontakta sa spoljnim svetom.

Oni su spavali u skučenim sobama, zalihe hrane su im povremeno dostavljana sa strane, a imali su i male bazene za vodosnabdevanje. U uskim prostorijama bez dnevne svetlosti boravilo je po 14 vojnika sa jedne strane strane bunkera u dve nezavisne celine, a pritom nisu znali jedni za druge.