Ne, Vučiću, Hrvatska nije ljubomorna - ona je puno bogatija od Srbije

Kako piše Index.hr, prvi razlog je što su Hrvatska i Srbije susedne zemlje, a time orijentisane na saradnju kao i sve ostale normalne države na svetu, pa nije nevažno građanima određene države što se događa u susednoj. Treba li da se premijer ili predsednik Nemačke bune što se u Francuskoj piše o njemu i njegovoj zemlji? Sasvim je normalno da mediji pišu o događajima u susednim državama više nego o geografski udaljenima.

Drugi razlog ima veze sa stanjem medija u Srbiji. Naime, velika većina medija je pod indirektnom kontrolom Vučića, njegove stranke pa čak i, kako je nedavno objavio Njujork tajms, kriminalnog podzemlja koje Vučić praktično koristi kao privatnu vojsku. Retkim slobodnim medijima je otežano delovanje i finansiranje, a često su meta progona i tema brojnih Vučićevih javnih napada, što podseća na najveće diktatore u istoriji.

Vučićevi režimski mediji su stvorili mit o ekonomskom čudu Srbije

Čak je i Index.hr pre nekoliko dana preko jednog režimskog srpskog medija nazvan jednim od dva "najustaškija hrvatska portala", ma što to značilo. Nije teško pogoditi - zbog tekstova u kojima se kritikujea Aleksandar Vučić i njegov autokratski način vladanja.

Preko režimskih medija u Srbiji se aktivno laže o sigurnosti, politici, diplomatiji, kriminalu, i ekonomiji. Brojni su mitovi koje su Vučićevi mediji plasirali u javnost Srbije, s glavnim ciljem da menjaju percepciju stvarnosti građana onako kako režimu odgovara.

Jedan od dražih mitova koje propagiraju režimski mediji u Srbiji, prenoseći samog Vučića, je golemi ekonomski uspon te države otkad njom vlada Vučić. Taj "argument" voli da koristi i u svojim govorima o tome kako ga u Hrvatskoj mrze jer je dobar za Srbiju.

- Znate zašto im Vučić smeta najviše? Zbog snažne srpske ekonomije - izjavio je početkom 2020. u jednom intervjuu za TV Prvu.

Dvostruka propaganda

Spajanjem mita o ekonomskom čudu koji je nastao iz njegovih istinoljubivih usta, a dodatno skuvan u kuhinji režimskih medija, sa spominjanjem Hrvatske u negativnom kontekstu, Vučić provodi dvostruku političku propagandu. Istovremeno uverava građane da je sve dobro na unutrašnjem planu i odvraća im pažnju na "spoljnog neprijatelja" da ne propitkuju prvu laž.

Istina se razlikuje od mita, a Vučić se ne može pohvaliti ni solidnim stopama razvoja Srbije s obzirom na svoj stepen (ne)razvijenosti, a pogotovo je ne može nazvati "ekonomskim tigrom". Iako bi trebalo rasti brže od Hrvatske, zbog same činjenice da jako puno zaostaje, u većini godina od zadnjih deset je godišnji rast BDP-a Hrvatske bio veći.

Cilj obe zemlje bi trebalo biti da ona druga raste što više jer se time rast preliva zbog same geografske blizine te zbog međusobnih investicija i izvoza. Ali Srbija ne raste dovoljno, velikim delom zbog načina na koji Vučić vlada njom, štiteći interese klijentelističkih, stranačkih i polu-kriminalnih mreža kojima duguje političku moć.

Hrvatska je daleko bogatija od Srbije

Nema smisla uspoređivati ukupnu veličinu ekonomija Hrvatske i Srbije jer druga ima 3 miliona stanovnika više. Puno više o opštoj slici ekonomije govori bruto domaći proizvod po stanovniku, a odnos između Hrvatske i Srbije prema tom opštem ekonomskom merilu danas je relativno sličan onome iz 1995.

Te godine je nominalni BDP po stanovniku Hrvatske iznosio 4.901 dolar, a Srbije 2.208 dolara. Ako se uzme u obzir da je Hrvatska u vreme Jugoslavije imala otprilike za trećinu veći BDP po stanovniku od Srbije, vidljivo je kako su rane devedesete na ekonomskom planu bile puno teže Srbiji.

Srbija u 21. vek ulazi kao ekonomski opustošena država, a posebno bolna je bila 1999. zbog sankcija UN-a, SAD-a i EU režimu Slobodana Miloševića i zbog NATO bombardovanja. Nakon toga se oporavlja, ali nedovoljno brzo da bi sustigla Hrvatsku u apsolutnim terminima. Do 2008. BDP po stanovniku Hrvatske raste na 16.461 dolar, a Srbije 7101 dolar.

Nakon te krizne godine Hrvatska je upala u višegodišnju krizu s negativnim stopama rasta, a Srbija je stagnirala. Smanjivanje razlike do 2015. je bilo isključivo rezultat katastrofalnih ekonomskih politika koje su sprovodile vlasti u Hrvatskoj, a ne napretka Srbije.

U godinama Vučićeve vladavine nije zabeleženo veće približavanje Srbije Hrvatskoj pa je 2021. BDP po stanovniku u Hrvatskoj iznosio 17.685 dolara, 8455 dolara više nego BDP po stanovniku Srbije (9230 dolara).

Građani Hrvatske se brže približavaju standardu EU od građana Srbije

Razlike se, osim opštim pokazateljem kao što je BDP po stanovniku, mogu prikazati točnijim mjerama. Dobro je u usporedbu uvesti treću stranu, kao određeni cilj prema kojem treba težiti i tako meriti brzinu napretka. Za Hrvatsku i Srbiju je to EU, tačnije prosek standarda EU.

Poređenja na nivou opštih merila stanja poput BDP-a su korisne, ali ljudima o njihovom standardu više govore podaci o prihodima. Statistička agencija EU Eurostat prikuplja podatke o bruto dohotku kućanstava članica EU, uz podatke iz nekih država koje graniče s EU, poput Srbije.

Korigovano za cene, bruto godišnji dohodak prosečnog kućanstva u Hrvatskoj i Srbiji se približava proseku EU, ali ne istim intenzitetom. 2015. je u Hrvatskoj bio na 59 posto proseka EU, a u Srbiji na 44 posto proseka EU.

Do 2021. se Srbija približila za 5 postotnih bodova, na 49 posto proseka EU, a Hrvatska za 9 postotnih bodova, na 68 posto proseka EU. Prema ovom pokazatelju, podaci su još porazniji za Srbiju nego kod pokazatelja opšteg stanja poput BDP-a po stanovniku jer pokazuje da se Hrvatska daleko brže približava standardu EU nego Srbija. Valja napomenuti da se radi isključivo o godinama u kojima je vladao Vučić.

Hrvatska je izvozno efikasnija, po stanovniku izvozi puno više

Ako se ne vidi rast "balkanskog ekonomskog tigra", kako kaže Vučić, na podacima o primanjima kućanstava, možda je napredak ograničen na kompanije, industriju. Mit počiva upravo na snažnoj industriji i rastu izvoza. Ali podaci opet opovrgavaju režimske laži.

Izvoz proizvoda po stanovniku Hrvatske je 2021. iznosio 5850 dolara, a Srbije 3920 dolara. S obzirom na to da Hrvatska nije poznata kao industrijska izvozna sila, a ipak je znatno intenzivniji izvoz nego u Srbiji, podatak je poražavajući po Vučićeve laži. Za poređenje, Slovenija ostvaruje 22.200 dolara izvoza po stanovniku.

Ni struktura izvoza nije dovoljno raznolika i konkurentna. Indeks ekonomske kompleksnosti izvoza Srbije iznosi 0.74, a Hrvatske 0.81. To znači da Hrvatska izvozi kompleksnije, raznovrsnije i konkurentnije proizvode.

U Hrvatskoj se duže živi i bolji je kvalitet života nego u Srbiji

Jako je puno ekonomskih indikatora na osnovu kojih se mogu porediti bilo koje dve zemlje i kvalitet života u njima. Nema ih smisla sve nabrajati, ali se cela poenta može sažeti u jednostavnu činjenicu da se u razvijenijim zemljama duže živi. Ne postoji merilo koje može konkurisati životu.

U Hrvatskoj je 2020. očekivani životni vek iznosio 78 godina. Iste godine su rođeni u Srbiji mogli očekivati da će u proseku živeti 74 godine. Pandemija je povećala razliku, ali u ranijim godinama je prosečni životni vek u Hrvatskoj u proseku bio 2 godine duži. 90-ih je razlika bila samo jedna godina pa je jasno relativno nazadovanje Srbije po tom pitanju.

UN-ov Indeks ljudskog razvoja (HDI) meri postignuća određene države u tri kategorije: zdravlju (mereno očekivanim trajanjem života), obrazovanju (prosečno trajanje obrazovanja) i blagostanju (mereno bruto nacionalnim dohotkom).

Zemlje s najvećim Indeksom ljudskog razvoja(HDI) su Švajcarska (0.962), Norveška (0.961) i Island (0.959). Hrvatska je prema njemu 40. najprosperitetnija država na svetu (0.858), a Srbija 63. (0.802). Valja napomenuti da je Slovenija 23. na svetu (0.918).

Hrvatskoj bi koristilo da je Srbija "ekonomski tigar", ali to je samo Vučićeva laž

Bilo bi dobro da su laži Aleksandra Vučića o ekonomskom procvatu Srbije tačne, ne samo za nju nego i za Hrvatsku. U prvih jedanaest meseci 2022. je iz Hrvatske u Srbiju izvezeno proizvoda vrednosti 9.3 milijarde kuna, a uvezeno 10 milijardi.

Investicije kompanija iz Hrvatske u Srbiju su takođe važne. Procenjuje se da su te investicije do sada prešle visinu od 800 miliona evra, dok su kompanije iz Srbije u Hrvatsku investirale tek 40-ak miliona evra.

Susedne države bi trebalo što više da sarađuju, trguju i investiraju jedna u drugu. U mnogo čemu su Hrvatska i Srbija ekonomski komplementarne, a ne suparnici. Kamo sreće da je jedna od njih stvarno "ekonomski tigar". Ali Hrvatska bar ima dovoljno slobodne medije koji političarima jasno kažu da lažu kada govore slične gluposti. Vučićev mit o velikom ekonomskom usponu Srbije nitko ne propitkuje jer su svi mediji režimski - zaključuje Index.hr,