Kako do penzije i bez dana radnog staža?!

Prema ranijim pisanjima, kriterijume za dobijanje socijalne penzije bi ispunilo oko 200.000 građana Srbije.

- S obzirom da je siromaštvo u Srbiji široko rasprostranjeno, posebno među starijom populacijom, uvođenje socijalnih penzija je imperativ, koji bi trebalo što pre realizovati. Veliki broj siromašnih je materijalno neobezbeđen, kako zbog niskog nivoa davanja, tako i zbog činjenice da mnogi od njih nisu obuhvaćeni odgovarajućom socijalnom zaštitom, što se posebno odnosi na starije od 65 godina - smatra prof.dr Danilo Šuković.

Prema rečima stručnjaka ovo bi svakako bio značajan trošak za državu. Za sada Srbija izdvaja znatno niži procenat bruto društvenog proizvoda za socijalna davanja nego zemlje EU, koje imaju i neuporedivo veći nivo BDP, razlike u apsolutnim iznosima su trenutno ogromne, pa bi uvodjenje socijalnih penzija samo delimično umanjilo ovaj raskorak sa EU.

- Na globalnom nivou više od 100 zemalja je uvelo ovaj vid davanja za najstarije, medju njima su SAD, Švedska i mnoge druge države. Procena je da su one doprinele smanjenju siromaštva i poboljšanju socijalne kohezije. Zato bi u Srbiji trebalo proučiti strana iskustva i odrediti model koji odgovara našim uslovima, kako bi naše specifičnosti bile uzete u obzir za uspostavljanje efikasnog rešenja - navodi profesor.

Lakše do socijalne pomoći

Nada Satarić iz Udruženja “Snaga prijateljstva-Amiti” kaže da se o socijalnim penzijama , kod nas priča punih 20 godina, od vremena izrade Strategije za smanjenje siromaštva.

- Iako je rok za obezbeđivanje uslova za uvođenje prava na posebnu vrstu socijalne penzije bio 2007.godina, do danas je postignuto to da su od 2011. relaksiraniji uslovi za ostvarivanje prava na novčanu socijalnu pomoć za radno nesposobne, uključujući i starije od 65 godina. Podignut je, takođe, imovinski cenzus sa pola na hektar zemlje i povećan je iznos novčane pomoći za 20 odsto u odnosu na onu koju primaju radno sposobni građani – kaže Satarićeva.

Postoji u Hrvatskoj i Makedoniji

U zemljama našeg okruženja postoje socijalne penzije koje se isplaćuju u Hrvatskoj, od 2021. i u Severnoj Makedoniji, od 2019, a čak postoje i na Kosovo. U Hrvatskoj i Severnoj Makedoniji daju se starijima od 65 koji su radili kraće od 15 godina. Vlasništvo nad nekretninama i posedovanje zemlje nisu prepreka za ostvarenje, ali ako supružnik ima penziju u iznosu većem od 210 evra, drugi supružnik ne može da ostvari ovo pravo. U Hrvatskoj ona iznosi 105, a u Severnoj Makedoniji 97 evra mesečno.

Koliko iznos je dovoljan, teško je odrediti, ako znamo da je prag rizika od siromaštva u 2021. utvrđen na 24.064 dinara. Statistika pokazuje da danas gotovo 139.000 penzionera dobija mesečno manje od 15.000 dinara i još oko 163.000 njih prima između 15.000 i 20.000 dinara.

- Mislim da, recimo, iznos od 12.000 dinara nije veliki, ali bi veoma značio onome ko nema nikakva redovna primanja, a ne može više ni da proizvede hranu za sebe, plaća struju i komunalije državi - kaže Satarićeva.