Počinje Sabor SPC, prvi od izbora Porfirija

Patrijarh Porfirije prvi put predsedava Saborom. Planirano je da se zasedanje prvi put održi u kripti Hrama, gde je i izabran novi poglavar, umesto u Patrijaršiji, kako je bilo uobičajeno.

Pred Saborom je imenovanje mitropolita-crnogorsko primorskog kao i zagrebačko-ljubljanskog, mesta gde je zbog složenih prilika potrebna i politička diplomatska veština.

Na mestu mitropolita u Crnoj Gori je kao administrator episkop budimljansko nikšićki Joanikije, kojeg su pristalice mitropolita Amfilohija videle još od ranije kao njegovog naslednika, ali i kao najbolje rešenje za novog poglavara.

Sabor nema obavezu da ga izabere za mitropolita, mada to deluje logično kao i da se odluka ne odlaže. Potpisivanje Temeljnog ugovora države Crne Gore i SPC čekaće, po svemu sudeći, na izbor novog mitropolita.
Mitropolijom zagrebačko-ljubljanskom i dalje rukovodi patrijarh Porfirije, kao i niz prethodnih godina, ali sada kao administrator. Moguće je, prema nekim signalima, da tako ostane još neko vreme.

Ovo saborsko zasedanje održava se neposredno nakon krupnih promena u vrhu Crkve.

Sem doskorašnjeg patrijarha Irineja, Crkva je ostala i bez nekih ličnosti kroz čije delovanje je, u velikoj meri, bila prisutna u javnosti još od osamdesetih godina prošlog veka, na zalasku jednopartijskog sistema.

Od korone su preminuli mitropolit Amfilohije i umirovljeni episkop zahumsko-hercegovački Atanasije. Vladike čija je reč bila najteža u kritici, pre svega, kosovske politike predsednika države Aleksandra Vučića.

SPC je zbog korone ostala i bez episkopa valjevskog Milutina. Administrator je episkop šumadijski Lavrentije, najstariji po vladičanskom stažu, koji je vodio obe eparhije dok su bile objedinjene.

U isto vreme je preminuo, praćen tišinom iz SPC, i nekadašnji episkop raško-prizrenski Artemije. Posle finansijske afere i odbijanja da posluša odluke Sabora, isključen je iz Crkve, ali je nastavio da stvara svoju paralelnu organizaciju.

Javnosti sa dužim sećanjem poznat je posebno po suprotstavljanju Slobodanu Miloševiću ali i nepristajanju da u manastiru Visoki Dečani 2009. ugosti tada američkog potpredsednika, sada predsednika, Džozefa Bajdena, suprotno stavu Sabora.

Novi poglavar Porfirije, koji je pripadnik, gledano merilima Crkve njenog mlađeg naraštaja, rođen je 1961. Duhovno je čedo, kako je i sam rekao na ustoličenju, episkopa bačkog Irineja, veoma uticajnog u Crkvi još iz vremena patrijarha Pavla.

Prvobitno je bilo planirano da Sabor započne ustoličenjem patrijarha Porfirija u Pećkoj patrijaršiji, tradicionalnom sedištu srpskih crkvenih poglavara, dok je ranije zvanično uveden u tron, u Sabornoj crkvi, neposredno po izboru.
Međutim, kako je Sinod saopštio, svečano ustoličenje novog poglavara SPC odlaže se „do daljeg zbog epidemioloških mera koje su na snazi u ovoj južnoj srpskoj pokrajini“, koju Sabor redovno pominje u saopštenjima.

Neposredno uoči zasedanja, Patrijaršiju je posetio predstavnik Ukrajinske pravoslavne crkve, koja u Ukrajini deluje kao autonomna u okviru Moskovske patrijaršije.

Vaseljenski patrijarh Vartolomej je pojedinim crkvenim organizacijama u Ukrajini dodelio autokefalnost, upkos protivljenju Ruske pravoslavne crkve koja je to nazvala „upadom u njeno kanonsko područje“.

Takav stav deli i SPC koja na tom području priznaje, kao kanonsku, jedino Ukrajinsku pravoslavnu crkvu.

Ovaj postupak patrijarha Vartolomeja doveo je do podele u pravoslavnom svetu, što je bila tema i nekih prethodnih Sabora SPC.