"Danas je Dan Republike, stari je popio malo"

Dan Republike je obeležavao godišnjicu Drugog zasedanja AVNOJ-a u Jajcu 29. novembra 1943, kada su predstavnici partizanskog pokreta otpora proglasili federalno uređenje Jugoslavije i ustavotvornu skupštinu FNRJ 29. novembra 1945. Glavne smernice formiranja SFRJ bile su određene tada.

Sa raspadom SFRJ, prestalo se sa obeležavanjem Dana Republike u svim republikama nekadašnje zajedničke države osim u Srbiji. Dan Republike ostao je zvanični praznik u Saveznoj Republici Jugoslaviji sve do 14. novembra 2002, kada je ukinut odlukom Veća građana Savezne skupštine SRJ, dakle, obeležavao se šest decenija.

Stariji građani ga još uvek pamte kao veliki državni praznik, kada se nije radilo i po nekoliko dana, a proslavljao se najčešće u krugu porodice i prijatelja, uz bogatu trpezu, a pioniri su polagali zakletvu.

U selima se organizovai svinjokolj, pa je i jedna fabrika industrije mesa nazvana – Industrija mesa “29. novembar” Subotica. Kao i ovaj praznik, fabrika je prestala da postoji.

Pesma "Dan Republike" grupe Zabranjeno pušenje podseća nas na perspektivu ovog praznika ljudi koji su učestvovali u narodno oslobodilačkoj borbi i formiranju SFRJ.

Danas je Dan Republike
i stari je popio malo
na televiziji Lepa Brena
i stari se sjeća ratnih vremena
Da bi danas bilo bolje
oni su poturali svoja pleća
gazili hladne rijeke
jeli koru s' drveća

Žao mu je što neki misle
da je život negdje drugdje
i ne sanja se više stari san
čekaju pasoš da odu van

Ref. 3x
Danas je dan, Dan Republike
I stara kaže, Dragane šuti
skrati jezik, mogu te čuti
dan, Dan Republike
danas je dan, Dan Republike

Danas je Dan Republike
i stari se sjeća ratnih dana
žao mu je što se ni klinci
više ne igraju partizana

Danas svako zna
da je glava samo jedna
danas svako zna
pred kim pasti na koljena

Danas je Dan Republike
stari kaže otvorite prozore
pijan je i čini mu se
da logorske vatre u daljini gore

Ref. 3x
I stara kaže, jesil normalan Dragane
zatvaraj prozore, ne radi grijanje
Ref. 3x
I stara kaže, Dragane šuti
skrati jezik, mogu te čuti
Ref. 3x

Umesto motiva "poturanja svojih pleća, jedanja kore drveća, gažanja preko hladnih reka, logorske vatre, žrtvovanja života za domovinu, Lepe Brene..." današnju omaladinu okupiraju sasvim drugačije teme, koje u Draganovo vreme uglavnom nisu ni postojale.

I što starijim građanima dođe da danas malo popiju i što im oči suze i što ih ućutkuju da ih neko ne čuje...