Samo četvrtina žena žrtava nasilja prijavi slučaj policiji

Od žena koje su doživele proganjanje, njih 18 odsto je to prijavilo policiji, dok je samo tri odsto žena koje su bile seksualno uznemiravane to prijavilo snagama reda.Prema podacima Ministarstva unutrašnjih poslova, kada se posmatra trogodišnji prosek, uočava se da je tokom 2019. godine došlo do povećanja ukupnog broja prijava nasilja, da bi zatim u 2020. godini taj broj opao i bio približan onom iz 2018. godine, piše portal 021.rs.

Broj otkrivenih slučajeva seksualnog nasilja, takođe je manji nego u 2020. godini.

U 2020. godini 11.616 žena u Srbiji je prijavilo fizičko nasilje policiji. Počinioci su u 82 odsto slučajeva muškarci.

Tokom 2020. godine policijski službenici izrekli su 29.540 hitnih mera za sprečavanje nasilja u porodici, od kojih je približno u 70 odsto slučajeva izrečena mera privremene zabrane učiniocu da kontaktira žrtvu nasilja i prilazi joj, pokazuju podaci Ministarstva unutrašnjih poslova.

Upoređivanjem vrste izrečenih mera, vidi se da postoji pogrešna praksa da se u nekim slučajevima mogućem počiniocu izrekne mera privremenog udaljenja iz stana, ali ne i mera zabrane da kontaktira žrtvu nasilja.

Kao naročito problematično ocenjuje se to što procedure utvrđene protokolima o postupanju i saradnji profesionalaca nisu zasnovane na razumevanju rodne dimenzije nasilja prema ženama, koje se još uvek ne sagledava kao manifestacija istorijski nejednakih odnosa moći između žena i muškaraca i mehanizam koji žene primorava da budu u podređenom položaju u odnosu na muškarce.Iako je pravni okvir za sprovođenje politike rodne ravnopravnosti i sprečavanja nasilja u Srbiji solidan, nivo normalizacije nasilja u porodici, čak i među mladima izaziva zabrinutost, a postoje i nedostaci u zakonodavnom okviru, kao i u sprovođenju zakona.

Predrasude postoje i među onima koji zakone sprovode, pa se u praksi beleže slučajevi nejednakog i neadekvatnog postupanja u slučajevima nasilja prema Romkinjama, ženama sa invaliditetom, ženama drugačije seksualne orijentacije i starijim ženama.

Usluge podrške za žene sa iskustvom nasilja nisu dovoljno razvijene i dostupne ženama žrtvama nasilja, a neodgovarajuća je i geografska rasprostranjenost ovakvih servisa. Žrtvama se uglavnom nudi izmeštanje iz sopstvenog doma, na kratak rok, uz retke programe ekonomskog, socijalnog i psihološkog osamostaljivanja žena i njihovog osnaživanja za samostalan život.

Mehanizmi rada sa učiniocima nasilja nad ženama nisu dovoljno razvijeni, a ne koristi se ni zakonska mogućnost uključivanja u program rada sa počiniocima nasilja kao uslov za odlaganje krivičnog gonjenja. U programe je, tako, uključen mali broj počinilaca.

U Strategiji za sprečavanje i borbu protiv rodno zasnovanog nasilja prema ženama i nasilja u porodici za period 2021-2025. godine, zaključuje se da su uvedena dobra zakonska rešenja i protokoli, ali da je potrebno raditi na njihovoj primeni, edukaciji profesionalnih službenika, kao i informisanju žena.

Podsetimo, u Srbiji je od početka godine ubijeno najmanje sedam, a tokom 2020. godine najmanje 28 žena u partnersko-porodičnom nasilju.Rezultati istraživanja sudske prakse o femicidima i pokušajima femicida u Srbiji (2017-2019) sprovedenog u okviru projekta "Iskorenjivanje i sprečavanje femicida u Srbiji" koje je sproveo FemPlatz pokazali su da način reagovanja institucija sistema svedoči o njihovoj neefikasnosti i pokazatelj je nedelotvornosti sistema zaštite žena od partnerskog i porodičnog nasilja. Analiza je pokazala i da sudovi često menjaju pravnu kvalifikaciju krivičnog dela iz optužnice od težeg ka lakšem, što dovodi do blažeg kažnjavanja, pri čemu ni praksa sudova u tumačenju propisa nije ujednačena.